MINH NGỌC
Chỉ sau 4 tháng xảy ra chiến tranh biên giới phía Bắc, cùng với việc đấu tranh bảo vệ chủ quyền biên giới, tăng gia sản xuất ổn định đời sống nhân dân, Tỉnh ủy Hoàng Liên Sơn đã ban hành Quyết nghị số 685/QN-TU về việc thành lập Hội VHNT Hoàng Liên Sơn, tiền thân của Hội Liên hiệp VHNT Yên Bái ngày nay.
Là một tổ chức chính trị- xã hội- nghề nghiệp, Hội Liên hiệp VHNT Yên Bái luôn được Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, UBTQ Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam, các Hội chuyên ngành trung ương quan tâm, chỉ đạo sâu sát. Đó là tiền đề quan trọng để Hội VHNT Yên Bái không ngừng cố gắng, từng bước đổi mới, đóng góp tích cực vào quá trình dân chủ hóa xã hội, làm phong phú, đa dạng đời sống văn hóa. Hội Liên hiệp VHNT Yên Bái không chỉ là nơi tập hợp những người hoạt động văn học nghệ thuật trong tỉnh Yên Bái trên cơ sở tự nguyện, mà còn là một cơ quan báo chí của tỉnh, thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao, khẳng định được vai trò quan trọng, đặc biệt tinh tế trong đời sống văn hoá; là nhu cầu thiết yếu, thể hiện khát vọng chân, thiện, mỹ của nhân dân.
Những năm qua, Hội Liên hiệp VHNT Yên Bái đã phát huy tinh thần đoàn kết, đồng lòng vượt mọi khó khăn, không ngừng lớn mạnh và phát triển về mọi mặt, đóng góp vào sự phát triển chung của nền VHNT cả nước. Điều đó được thể hiện ở 03 khía cạnh sau:
Làm tốt công tác tập hợp, phát triển đội ngũ, xây dựng mái nhà chung VHNT
Từ khi thành lập (1979) đến nay, Hội Liên hiệp VHNT Yên Bái đã trải qua 07 kỳ đại hội với 03 giai đoạn: Thành lập Hội; Sáp nhập; Xây dựng Hội VHNT tỉnh Hoàng Liên Sơn và chia tách Hội VHNT Lào Cai, Yên Bái. Trong cả 03 giai đoạn trên, Hội Liên hiệp VHNT Yên Bái luôn chú trọng đến công tác xây dựng, củng cố tổ chức Hội. Cụ thể, từ khi chia tách tỉnh, Hội chỉ có 54 hội viên, đến nay đã có 156 hội viên với 10 Hội, Chi hội thành viên gồm: Hội Kiến trúc sư, Chi hội Mỹ thuật, Chi hội Nhiếp ảnh, Chi hội Văn xuôi, Chi hội Thơ, Chi hội Nhà văn, Chi hội Âm nhạc, Chi hội Múa, Chi hội Văn hoá dân gian, Chi hội VHNT các Dân tộc thiểu số; trong đó có 54 Hội viên các Hội chuyên ngành trung ương. Biên chế cơ quan thường trực Hội tăng lên 13 người chia làm hai bộ phận: Văn phòng và Ban biên tập Tạp chí Văn nghệ Yên Bái.
Để xây dựng và phát triển đội ngũ văn nghệ sĩ đáp ứng yêu cầu mới, thường trực Hội đã cử các hội viên tham gia các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ do Trung tâm viết văn Nguyễn Du tổ chức; Tham gia các trại sáng tác về VHNT do UB TQ Liên hiệp các hội VHNT Việt Nam tổ chức. Trong 15 năm trở lại đây, hàng năm cơ quan Hội đều đăng ký với Trung tâm hỗ trợ sáng tác- Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch để mở 10 Trại sáng tác tại các Nhà sáng tác của Trung tâm (Nha Trang, Vũng Tàu, Đại Lải, Đà Lạt, Đà Nẵng). Đã có 148 lượt hội viên tham dự các trại sáng tác này, hoàn thành hơn 200 tập bản thảo, bộ tranh, ảnh, ca khúc. Cử hàng trăm hội viên tham dự các Trại sáng tác, lớp bồi dưỡng do Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam, các hội chuyên ngành Trung ương tổ chức, tác giả tham gia Trại đều có tác phẩm nộp theo quy định. Hội còn tổ chức hơn 30 Trại sáng tác tại Hà Nội và địa phương, các chuyến đi thực tế sáng tác tại các huyện, thị trên địa bàn tỉnh và tỉnh ngoài như: Đi thực tế ở các tỉnh Tây Bắc (Sơn La- Lai Châu- Điện Biên- Lào Cai), Hà Giang, Ninh Bình, Thái Bình, Phú Quốc… nhằm tạo điều kiện thâm nhập thực tế, trau dồi chuyên môn, nâng cao chất lượng sáng tác cho các hội viên. Đặc biệt để tránh tình trạng thiếu hụt lực lượng sáng tác, trong 05 năm trở lại đây (2018- 2023), Hội đã tổ chức tổng số 03 trại sáng tác Văn học trẻ cho trên 40 lượt tác giả trẻ là hội viên, cộng tác viên, giáo viên, học sinh trên địa bàn tỉnh có năng khiếu trong lĩnh vực sáng tác văn học nhằm phát hiện, bồi dưỡng, đào tạo, từ đó từng bước gây dựng đội ngũ sáng tạo kế cận văn học cho tỉnh, là tiền đề xây dựng sự nghiệp văn học nghệ thuật tỉnh phát triển vững chắc.
Đồng thời, việc xuất bản sách cho hội viên cũng đạt kết quả tốt. Từ những ngày đầu Hội phải vận động, thúc đẩy mạnh mới xuất bản được 03- 04 đầu sách của các tác giả, đến nay đã xuất bản được trên 500 đầu sách của các tác giả, góp phần quảng bá, công bố, giới thiệu tác phẩm văn học nghệ thuật của hội viên tới công chúng; kịp thời động viên các tác giả say mê cống hiến, góp thêm sắc màu sáng tạo riêng trong bức tranh VHNT đa sắc của cả nước.
Đẩy mạnh phong trào, hoạt động VHNT hòa vào dòng chảy sôi động của VHNT cả nước
Nhằm tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò riêng trong đời sống xã hội, nhiều năm qua, Hội Liên hiệp VHNT luôn chủ động tham mưu, thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị lớn do tỉnh giao. Đặc biệt sau rất nhiều năm tìm kiếm, năm 2019, Hội Liên hiệp VHNT Yên Bái đã tham mưu giúp tỉnh Yên Bái lựa chọn được Biểu trưng (logo) chính thức trong số 225 tác phẩm của 93 tác giả trong cả nước tham dự. Năm 2020, Hội giúp tỉnh Biên soạn và xuất bản thành công cuốn sách ảnh “Yên Bái- Đất và Người”. Cuốn sách được in đẹp và sang trọng, hội tụ những tác phẩm ảnh nghệ thuật đã từng đoạt giải Quốc tế, Trung ương, khu vực và của tỉnh, xứng đáng làm quà tặng cho những vị khách quý trong và ngoài nước, góp phần quảng bá vẻ đẹp của mảnh đất và con người Yên Bái. Trong 04 năm liền (2019- 2022), Hội đã hoàn thành vượt mức Chương trình hành động số 144, 190, 18, 56 của Tỉnh ủy Yên Bái, được biểu dương khen thưởng tại Hội nghị báo công của tỉnh.
Xác định tầm quan trọng của công tác phối hợp, Hội đã tích cực phối hợp với các Sở ban ngành, các huyện thị trong tỉnh mở các chuyên mục mới, tổ chức các cuộc thi, các cuộc trưng bày, triển lãm đạt hiệu quả cao, khẳng định tiếng nói riêng trong quá trình phát triển kinh tế- văn hóa- xã hội của địa phương. Với tỉnh ngoài, chỉ trong 15 năm trở lại đây, Hội Liên hiệp VHNT Yên Bái đã 04 năm liền phối hợp với Hội Mỹ thuật Hà Nội đi thực tế sáng tác và triển lãm tại Hà Nội và Yên Bái trong các năm 2013- 20214- 2016- 2017; 08 năm liền phối hợp với 02 Hội VHNT tỉnh Phú Thọ- Lào Cai tổ chức cuộc thi truyện ngắn 3 tỉnh trên Tạp chí Văn nghệ trong các năm 2016- 2017- 2018- 2019- 2020- 2021- 2022- 2023; 06 năm liền phối hợp với Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức cuộc thi ảnh nghệ thuật chủ đề “Ảnh đẹp du lịch Yên Bái; Ảnh đẹp du lịch Tây Bắc mở rộng lần thứ nhất” (2016- 2019- 2021- 2023); Phối hợp với Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Thái Bình tổ chức Trại sáng tác Mỹ thuật- Nhiếp ảnh, chủ đề "Biển đảo Tổ quốc" tại tỉnh Thái Bình năm 2022; Phối hợp với Hiệp hội giao lưu nghệ thuật Quốc tế Hàn Quốc; Hội Liên hiệp VHNT tỉnh Phú Thọ tổ chức Triển lãm giao lưu Mỹ thuật quốc tế tại tỉnh Yên Bái đầu năm 2023. Ngoài ra Hội còn vận động hội viên tích cực tham gia các cuộc vận động sáng tác khác, như: Cuộc vận động sáng tác về đề tài “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, Giải báo chí toàn quốc về xây dựng Đảng (giải Búa Liềm Vàng); Cuộc vận động sáng tác về “Yên Bái chung tay xây dựng nông thôn mới”…
Công tác công bố, giới thiệu, quảng bá tác phẩm được Hội chú trọng thực hiện với nhiều hình thức, phù hợp cho từng loại hình VHNT. Trong hơn 40 năm qua, Hội đã 01 lần đăng cai Liên hoan Mỹ thuật khu vực Tây Bắc- Việt Bắc năm 2002; 03 lần đăng cai Liên hoan ảnh nghệ thuật khu vực miền núi phía Bắc vào các năm 2007, 2018, 2019 để lại ấn tượng sâu sắc trong giới VHNT nước nhà. Đặc biệt, từ năm 2008 đến nay, với 65 hội viên, các hội viên chuyên ngành Văn học đã sáng tác hơn 200 tập sách với nhiều thể loại, như: văn, thơ, nghiên cứu, lý luận phê bình văn học; Chi hội Mỹ thuật tỉnh với 21 hội viên đã tổ chức 20 cuộc triển lãm, trưng bày hơn 800 lượt tác phẩm tranh hội họa, đồ họa (tranh cổ động); Chi hội Nhiếp ảnh với 20 hội viên đã tham gia 43 cuộc triển lãm nhiếp ảnh phục vụ các nhiệm vụ chính trị của tỉnh với hơn 3800 tác phẩm được trưng bày; Chi hội Âm nhạc với 15 hội viên, trung bình mỗi năm sáng tác từ 19 đến 22 ca khúc được đăng tải trên Tạp chí Văn nghệ Yên Bái, có gần 20 tác phẩm đoạt giải trung ương, các cấp bộ, ngành trung ương và khu vực… Song song với việc công bố, giới thiệu các tác phẩm VHNT trên Tạp chí Văn nghệ Yên Bái, Văn nghệ Yên Bái vùng cao và Trang VHNT Yên Bái điện tử, Hội còn tổ chức các hoạt động khác nhằm giới thiệu tác phẩm của hội viên đến công chúng và người yêu VHNT cả nước như hội thảo, tọa đàm, công bố tác phẩm; tổ chức ngày thơ Việt Nam...
Về công tác xuất bản, Hội đã không ngừng cải tiến, nâng cao chất lượng các ấn phẩm của Hội (Tạp chí Văn nghệ Yên Bái, Văn nghệ Yên Bái vùng cao, trang VHNT Yên Bái điện tử). Trong đó Tạp chí Văn nghệ Yên Bái ban đầu là tờ báo Văn nghệ Hoàng Liên Sơn, Tạp chí Văn nghệ Hoàng Liên Sơn, đến nay chính thức mang tên Tạp chí Văn nghệ Yên Bái đã xuất bản 288 số với số lượng hơn 14 vạn bản…. Tạp chí Văn nghệ Yên Bái đã góp một tiếng nói quan trọng, đưa chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước, của tỉnh đến đông đảo quần chúng nhân dân, tạo dấu ấn tốt đẹp về hình ảnh con người Yên Bái tới bạn bè bốn phương.
Công tác xét hỗ trợ đầu tư từ nguồn kinh phí chính phủ được triển khai hiệu quả. Từ 2008 đến 2022, Hội đã tổ chức xét hỗ trợ kinh phí hoạt động sáng tạo tác phẩm VHNT từ quỹ đầu tư sáng tác của Chính phủ cho gần 500 lượt tác giả/ tác phẩm, tạo điều kiện tốt nhất để hội viên có thêm kinh phí xuất bản tác phẩm phục vụ công chúng.
Đồng thời, bám sát các văn bản, nghị quyết của Trung ương, của tỉnh, thường trực Hội đã tham mưu đề xuất các cơ chế, chính sách liên quan đến lĩnh vực VHNT, như tham mưu ban hành Quy chế giải thưởng VHNT Yên Bái 5 năm và Giải thưởng VHNT Yên Bái hàng năm; quy định về giải thưởng và mức thưởng đối với tập thể, cá nhân đạt giải cao trong các cuộc thi cấp quốc tế, khu vực, trong nước, cấp tỉnh và danh hiệu Nghệ nhân trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh Yên Bái; triển khai Đề án “Nâng cao chất lượng hoạt động sáng tác, quảng bá, tuyên truyền về văn học nghệ thuật của Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật tỉnh Yên Bái giai đoạn 2020- 2025, định hướng đến năm 2030”… theo đó trụ sở, phương tiện, hiệu quả hoạt động của Hội ngày một nâng lên rõ rệt, được Trung ương đánh giá cao và tỉnh ghi nhận; tạo động lực quan trọng, khích lệ đội ngũ văn nghệ sĩ tỉnh thêm gắn bó và đam mê sáng tạo.
Khẳng định chất lượng hoạt động bằng những thành tích đáng ghi nhận
Bằng tài năng, trách nhiệm và sự công phu lao động nghệ thuật, các thế hệ Văn nghệ sĩ Yên Bái đã không ngừng nỗ lực sáng tạo, chất lượng sáng tác ngày một nâng lên. Tính riêng trong 05 năm (2015- 2020), hội viên của Hội đã đạt 353 giải thưởng Quốc tế, Trung ương, khu vực và của tỉnh, trong đó có 05 giải Quốc tế, 50 giải thưởng Trung ương, 32 giải thưởng khu vực và 266 giải thưởng cấp tỉnh. Tính đến thời điểm hiện nay, Hội có 01 Hội viên đoạt Giải thưởng Nhà nước, 05 Hội viên là Nghệ sĩ ưu tú, 01 Hội viên là Nghệ nhân ưu tú.
Với những thành tựu đạt được trong những năm gần đây, Hội Liên hiệp VHNT Yên Bái đã được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen, được đón nhận Cờ thi đua và Bằng khen nhiều năm của Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam và của UBND tỉnh Yên Bái. Đặc biệt năm 2018, Hội đã được Nhà nước trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhì vì đã có thành tích xuất sắc góp phần vào sự nghiệp xây dựng Chủ nghĩa xã hội và bảo vệ tổ quốc…
Hòa trong dòng chảy lịch sử 75 năm của Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam, Hội Liên hiệp VHNT Yên Bái đã và đang góp sức mình vào công cuộc xây dựng con người, xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Các thế hệ Văn nghệ sĩ Yên Bái đã thể hiện rõ tâm huyết sáng tạo, bền bỉ đồng hành cùng địa phương và đất nước, cho ra đời những tác phẩm văn học nghệ thuật xứng đáng, góp phần tôn vinh văn hóa dân tộc, kiến tạo hình tượng con người Việt Nam mang đậm dấu ấn vùng miền Tây Bắc.
M.N
(*) Nhân kỷ niệm 75 năm ngày thành lập Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam (25/7/1948- 25/7/2023)
