Giải mã một số tác phẩm nghệ thuật được nhắc tới trong Apsshit

 “Apeshit” là một tác phẩm nghệ thuật (video ca nhạc) của Beyoncé và Jay Z, ra mắt năm 2018. Từ các tác phẩm nổi bật của Bảo tàng Louvre, hai tác giả đã dệt nên một câu chuyện về quyền lực và sự xuất sắc của người da đen. Nó không chỉ là sự thể hiện và tạo ra tương tác đối với các tác phẩm nghệ thuật được giới thiệu, mà còn tôn vinh những cuộc đấu tranh, những hy sinh trong lịch sử bị ép buộc của cộng đồng người da đen, cũng như những bất công đó vẫn còn rõ ràng cho đến ngày nay. Với điệp khúc “không thể tin được là chúng tôi đã làm được / đây là điều chúng tôi rất biết ơn”, Apeshit đồng thời là một lễ kỷ niệm, một sự cải tạo và chuyển đổi không gian văn hóa giữa người da đen và người da trắng.

Vợ chồng Beyoncé và Jay Z trước bức tranh Mona Lisa

Mona Lisa

Hình ảnh đầu tiên bắt gặp Beyoncé và Jay Z ở Louvre, cặp đôi đang đứng trước nàng Mona Lisa của Leonardo da Vinci, họ phối những bộ đồ màu pastel quyền lực. Beyoncé và Jay như định vị mình trước một trong những tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng nhất thế giới tượng trưng cho việc họ tạo ra không gian cho chính mình trong một bảo tàng truyền thống.

Mona Lisa có lẽ là một trong những bức chân dung mang tính biểu tượng nhất mà chúng ta có thể nghĩ đến trong lịch sử nghệ thuật phương Tây. Các nghệ sĩ khác, như Kehinde Wiley, Faith Ringgold và Renee Cox cũng đã chơi với ý tưởng đó, về việc một người da đen tự đưa mình vào một bức tranh người da trắng hoặc không gian bảo tàng màu trắng. Khoảnh khắc Mona Lisa ở cuối video, khi Bey và Jay quay mặt về phía bức tranh đã cho thấy rằng Beyoncé đang thực hiện vai trò vừa là người hưởng thụ vừa là người sáng tạo nghệ thuật. Có thể thấy so với các tiêu chuẩn về vẻ đẹp của người da trắng trong lịch sử, Beyoncé đã mang đến cho chúng ta cơ hội tham gia vào nghệ thuật, cô ấy nhắc nhở chúng ta rằng chính cô ấy đang cung cấp cho chúng ta video này. Và họ là những người chịu trách nhiệm chính ở đây.

Lễ đăng quang của Napoléon

Beyoncé đã đặt cơ thể của cô ngay dưới hình tượng Joséphine đang quỳ gối trước Napoléon (người vừa mới lên ngôi), và dường như Nữ hoàng Beyoncé không muốn xác nhận sự vĩ đại của mình. Vai trò của Napoléon trong lịch sử là một trong những vị vua khai hoang khét tiếng nhất thế giới, điều đó làm tăng thêm một biểu hiện phức tạp khác cho sự ghép nối này. Vũ đạo mà Beyoncé thực hiện với dàn vũ công của mình là sự phô diễn sức mạnh và niềm vui, điều mà chúng ta thấy tương tự như một tác phẩm của Ringgold, có tựa đề “Khiêu vũ trong Bảo tàng Louvre”.

Beyoncé dường như không quan tâm đến nền chính trị, về sự tôn trọng sẽ phù hợp với đế chế phương Tây hoặc những thứ tương tự. Cô ấy chỉ có những người phụ nữ da đen với tất cả những hình dạng khác nhau, mặc quần áo bó sát như khỏa thân. Chúng ta có thể thấy rõ ràng là cô ấy muốn những con báo khỏa thân phù hợp với làn da đen. Và cô ấy thật vui khi được cùng tất cả những người phụ nữ da đen này khiêu vũ. Đó là sự can thiệp của nữ quyền da đen khi nói về tình yêu và niềm vui.

Trình diễn trước tranh Lễ đăng quang Napoléon của Louis David

Thần chiến thắng Samothrace

Thần chiến thắng Samothrace là một bức tượng Hy Lạp về nữ thần Nike, người tượng trưng cho chiến thắng, từ thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên. Trong video Beyoncé xuất hiện và khiêu vũ trước bức tượng với bộ trang phục bắt chước cấu trúc của đôi cánh thiên thần và lớp phủ của bức tượng. Tuy nhiên, đó không phải là cách duy nhất mà tác phẩm sử dụng cánh để gửi thông điệp. Đoạn video mở đầu bằng cảnh một người đàn ông đeo đôi cánh thiên thần, quỳ gối trước bảo tàng, điều mà theo một vài chuyên gia đánh giá có thể là liên quan đến bộ phim “Đi tìm Langston”.

Beyoncé trình diễn trước tượng Thần chiến thắng Samothrace

Trình diễn trước tượng Thần chiến thắng Samothrace

Bộ phim kể về những người da đen với đôi cánh lớn, đã phần nào mô phỏng lại tác phẩm điêu khắc đó. Một bài thơ của Essex Hemphill (bài thơ có tên “Giờ thăm viếng”) trong đó có nói về những thiên thần sa ngã kết nối với lịch sử của sự sống và cái chết của người da đen, đó là điều mà Beyoncé muốn được nhấn mạnh trong tác phẩm của mình.

Đại nhân sư Tanis

Đại nhân sư Tanis là một trong những tượng nhân sư lớn nhất được đặt bên ngoài Ai Cập và được cho là có từ thời Vương quốc Cổ. Người ta cho rằng lựa chọn của Beyoncé và Jay Z để giới thiệu tượng nhân sư lớn trong video là một lời nhắc nhở rằng Ai Cập cổ đại và lịch sử của nó là một phần của lịch sử châu Phi, với thông điệp: Một phần của Bảo tàng thể hiện quyền lực tối cao của người da trắng trong nghệ thuật phương Tây, và sự thống trị của phương Tây là thông qua việc truy tìm quá khứ, coi Hy Lạp và La Mã cổ đại là nơi khai sinh ra nền văn minh và dân chủ, và như cách mà các nghệ sĩ và người biểu diễn da đen cố gắng tự thuật lại đó là bằng hình ảnh mà chúng ta liên tưởng đến Ai Cập cổ đại.

Beyoncé và Jay Z trước tượng Đại nhân sư Tanis

 Các viện bảo tàng rất cân nhắc về việc không xem xét Ai Cập cổ đại trong lịch sử của nghệ thuật châu Phi và da đen. Thay vào đó, nó thường được đặt cùng với Hy Lạp và La Mã cổ đại, mặc dù Ai Cập cổ đại là một phần của châu Phi. Beyoncé là một phần truyền thống của không chỉ các nghệ sĩ và người biểu diễn da đen, mà cả các nhà hoạt động cũng tìm thấy sức mạnh trong những hình ảnh như vậy. Bởi vì nó kết nối họ với một quá khứ châu Phi, nơi có câu chuyện về sự đổi mới và quyền lực.

Thần Vệ Nữ

Vệ nữ Milo, một bức tượng về nữ thần Aphrodite của Hy Lạp cổ đại, từ lâu đã được coi là tiêu chuẩn của vẻ đẹp đầy mê hoặc. Bộ đồ bodysuit khỏa thân của Beyoncé và tư thế “đường cong chữ S” của cô ấy và đường cong của bức tượng đã vẽ nên hai đường song song rất rõ ràng, Beyoncé đã quan tâm đến hình ảnh Venus và Aphrodite. Ngoài việc biểu hiện tình yêu, sắc đẹp, niềm vui và phồn thực, có lẽ Beyoncé còn tượng trưng cho tiêu chuẩn vẻ đẹp châu Âu hơn bất cứ điều gì – và thực sự có sự nhấn mạnh.

Beyoncé và Jay Z trước tượng Thần Vệ nữ Milo

Chân dung người phụ nữ da đen

Marie-Guillemine Benoist vẽ “Chân dung người phụ nữ da đen” (nô lệ da đen) vào năm 1800, một thời gian ngắn sau đó chế độ nô lệ ở các thuộc địa của Pháp đã được xóa bỏ. Bức chân dung được suy đoán là biểu tượng của nước cộng hòa Pháp, thời hậu cách mạng. Nhà phê bình Thomas chỉ ra tác phẩm đó xuất hiện như là một trong nhiều ví dụ về việc người da đen là một phần của nghệ thuật phương Tây, ngay cả khi văn hóa da đen không phải lúc nào cũng được hoan nghênh hoặc đề cao.

Phụ nữ da đen và các nghệ sĩ nữ da đen thường bị loại trừ khỏi lịch sử nghệ thuật phương Tây, mọi người đều nghĩ điều thực sự mắc kẹt là sự ghép nối giữa hai bức chân dung chủ đề về phụ nữ: Mona Lisa da trắng và bức tranh Chân dung người phụ nữ da đen. Beyoncé đã khôn khéo khi đưa vấn đề đó vào câu chuyện này, cô và những nghệ sĩ khác không đồng hóa, mà thay vào đó là dàn dựng sự can thiệp hiện thân, làm gián đoạn nhiều hơn sự phù hợp với cách tổ chức của nghệ thuật phương Tây và bảo tàng phương Tây.

Chân dung người phụ nữ da đen của Marie-Guillemine Benoist

Ảnh bìa Album

Một trong những cảnh kết thúc trong video âm nhạc “Apeshit” giống như bìa album Everything is Love. Cảnh cho thấy hai trong số các vũ công hòa tấu, Jasmine Harper và Nicholas Slick Stewart trước Mona Lisa. Harper đang chọn tóc cho Stewart, một cảnh rất thân mật và riêng tư. Điều đó có ý nghĩa là khoảnh khắc thực sự thân mật trong một không gian cực kỳ công cộng. Beyoncé nói: “Tôi nghĩ điều đó cũng rất quan trọng vì họ ở gần bức tranh – bất kỳ ai đã đến thăm Bảo tàng Louvre đều biết rằng thật khó để đến gần tác phẩm nghệ thuật đó, vì vậy việc nhìn thấy họ ở đây thật sâu sắc”.

Hai vũ công Jasmine Harper và Nicholas Slick Stewart trình diễn trước tranh Mona Lisa

“Tôi không thể tin rằng chúng tôi đã thành công”, Beyoncé hát trong “Apeshit”, đĩa đơn đầu tiên trong album chung bất ngờ của cô với Jay Z, Everything Is Love. Tờ New York Times đã chỉ ra, việc quay một video ở Louvre không thực sự đắt đỏ (khoảng 17.500 đô la cho một buổi quay cả ngày). Nhưng video âm nhạc không phải là nói về những con số, chúng là về cảm giác của mọi thứ – và không có nơi nào trên trái đất người ta cảm thấy xa hoa, phong phú với sức mạnh văn hóa tích lũy và sự giàu có cũng như chủ nghĩa thực dân như ở Louvre. Nếu bạn muốn chứng tỏ rằng bạn đã làm được điều đó, rằng bạn giàu có và quyền lực và là một trong những nghệ sĩ vĩ đại nhất trong thế hệ của bạn, bạn hãy đến Louvre. Bạn hãy “chơi” với nghệ thuật

Như một sự lựa chọn NGHỆ THUẬT, Bảo tàng Louvre được ví như khóa học của Beyoncé. Trong vài năm trở lại đây, Beyoncé ngày càng lột xác khỏi hình tượng nghệ thuật cổ điển phương Tây trong việc tạo hình ảnh của riêng mình. Buổi chụp ảnh thông báo mang thai và buổi chụp ảnh thông báo sinh con của cô ấy đều đề cập đến Venus của Botticelli và đội hình thời Phục hưng của “Madonna và đứa trẻ”, từ màn trình diễn Grammy năm 2017 của cô ấy dựa trên hình ảnh nữ thần từ nhiều truyền thống nghệ thuật. Vì vậy, khi Beyoncé chụp ảnh tại Bảo tàng Louvre – lần lượt chụp các tư thế của Vệ Nữ Milo và Thần chiến thắng – cô ấy đang tiếp tục một dự án nghệ thuật nhằm tái văn bản hóa nghệ thuật cổ điển phương Tây, biến bản thân trở thành đối tượng thẩm mỹ mà trên đó rất nhiều của cải và vốn văn hóa đã được thể hiện. Và đến từ một phụ nữ da đen, đó chính là một tuyên bố cấp tiến.

 

Lê Hà Thu (tổng hợp)

Theo nguồn: Tạp chí Mỹ Thuật

Các tin khác:

36-40 of 97<  ...  3  4  5  6  7  8  9  10  11  12  ...  >

Văn nghệ Yên Bái

Văn nghệ Yên Bái vùng cao

Thư viện Video

cuộc thi Văn học nghệ thuật

YÊN BÁI CHUNG TAY PHONG CHỐNG DỊCH COVID-19

Giá sách văn nghệ

Lượt view

Visitor Counter