Như thường lệ, thời điểm giữa năm cũng là lúc mà các giải thưởng dần được khởi động. Năm nay, giải Tiểu thuyết hay nhất dành cho những cây bút nữ gồm 3 tiểu thuyết đầu tay và 2 tác phẩm của 2 nhà văn đã từng chiến thắng sẽ có những màn “so kè” ấn tượng. Trong khi ở giải Booker Quốc tế, 2 ngôn ngữ chưa từng xuất hiện sẽ cùng tranh giải, và Maryse Condé cũng đã trở thành người lớn tuổi nhất được đề cử ở tuổi 89.
Giải Women’s Prize for Fiction
Danh sách rút gọn của giải Women's Prize for Fiction.
Danh sách rút gọn gồm 6 tác phẩm vừa được công bố trong tuần vừa rồi cho thấy một sự đa dạng và đầy ấn tượng của các cây bút nữ, mà chủ tịch ban giám khảo Louise Minchin đã mô tả chúng là đầy “tham vọng cũng như khó nhằn”.
Người chiến thắng giải thưởng năm nay sẽ được công bố vào ngày 14/6, với phần thưởng trị giá 30.000 bảng Anh. Thành phần ban giám khảo năm nay gồm tiểu thuyết gia Rachel Joyce, nhà báo - nhà văn Bella Mackie, tiểu thuyết gia Irenosen Okojie và nhà viết truyện ngắn Labour MP Tulip Siddiq.
Các tiểu thuyết gia lần đầu lọt vào danh sách là Jacqueline Crooks với Fire Rush (tạm dịch: Ngọn lửa bùng cháy), Louise Kennedy với Trespasses (tạm dịch: Lối cấm) và Priscilla Morris với Black Butterflies (tạm dịch: Những chú bướm đen). Ngoài ra, danh sách rút gọn cũng có Barbara Kingsolver, người từng chiến thắng vào năm 2010 với cuốn The Lacuna (tạm dịch: Những chỗ khuyết thiếu) và lọt vào danh sách năm nay với Demon Copperhead (tạm dịch: Rắn Qủy).
Maggie O'Farrell cũng đạt thành tích tương tự, khi trong năm nay bà cũng góp mặt với The Marriage Portrait (tạm dịch: Chân dung hôn nhân), sau khi chiến thắng không lâu trước đó vào năm 2020 với Hamnet. Danh sách lần này sẽ được hoàn chỉnh với tiểu thuyết Pod (tạm dịch: Đàn cá voi) của Laline Paull, người trước đây đã từng góp mặt vào danh sách rút gọn cho giải thưởng năm 2015 với cuốn The Bees (tạm dịch: Những con ong) của mình.
Minchin, phát thanh viên kiêm tiểu thuyết gia, cho biết những cuốn sách trong danh sách này “đầy tham vọng, mạnh mẽ và giàu trí tưởng tượng. Chúng đưa độc giả vào một hành trình đong đầy cảm xúc” mà bản thân cô thấy “xúc động và được truyền nhiều cảm hứng”. Cô cũng nói thêm “Sự đa dạng trong suy nghĩ và sức sáng tạo của các nữ nhà văn hiện nay là rất thú vị. Danh sách năm nay cho thấy một sự đa dạng với nhiều thể loại và nhiều giọng kể. Đối với riêng tôi, chúng đưa tôi đến những nơi chốn khác mà bản thân tôi chưa từng đi đến. Tôi đã học được rất nhiều điều với tư cách là một độc giả - để cởi mở hơn với điều mà mình đang đọc”.
Fire Rush của Jacqueline Crooks theo đó lấy bối cảnh ở 3 địa điểm London, Bristol và Jamaica để theo chân Yamaye, người đang trải qua hành trình khó khăn sau khi hôn nhân của cô kết thúc. Tờ The Guardian đánh giá là Crooks đã “tạo ra một thế giới có kết cấu phong phú”. Trong khi với Trespasses, Kennedy đã viết nên cuốn tiểu thuyết được thêu dệt khéo léo, có nhiều khả năng khiến ta kinh ngạc, khi lấy bối cảnh Thời kì Nhiễu nhương ở Bắc Ireland, và kể về một giáo viên trong mối quan hệ với một luật sư lớn tuổi.
Black Butterflies thì lấy bối cảnh Sarajevo vào mùa xuân năm 1992, khi đi theo chân một người nghệ sĩ và một giáo viên khi họ bị cuốn vào cuộc vây hãm thành phố. Nó được lấy cảm hứng từ những câu chuyện có thật về một trong những cuộc “giam hãm” dài nhất trong lịch sử chiến tranh hiện đại. Siddiq – thành viên ban giám khảo năm nay - mô tả nó là “cuốn sách rất hay về tình yêu và sự mất mát, cũng như một nơi thực sự là mái ấm của ta”.
The Marriage Portrait của Maggie O'Farrell lại là câu chuyện của Lucrezia, con gái thứ ba của Cosimo de’ Medici – chính khách, chủ ngân hàng, người bảo trợ nghệ thuật, và cũng là người đóng góp không nhỏ cho sự phát triển vượt bậc của thành phố này. Lấy bối cảnh ở Florence vào những năm 1500, Minchin cho biết đây là “cuốn sách tinh tế” để đưa độc giả đến với “thế giới mà ta bất khả sống được trong đó”.
Demon Copperhead của Kingsolver thì lại là sự mô phỏng David Copperfield của Charles Dickens, khi tập trung vào cậu bé lớn lên ở vùng đồi núi Appalachian nghèo khó của Virginia. Trong khi đó, Pod thông qua nhãn quan của một chú cá heo, cho thấy thế giới đại dương đang bị xâm chiếm bởi sự tàn ác và thiếu hiểu biết của con người hiện đại. Okojie – một thành viên khác thuộc ban giám khảo cũng cho biết thêm, cuốn sách này “nói về biến đổi khí hậu và cũng tạo nên những sự ấm áp đến từ gia đình”.
Giải Booker Quốc tế
Danh sách rút gọn của giải Booker Quốc Tế, với các tác giả (hàng 2) và dịch giả (hàng 3)
Danh sách rút gọn cho giải Booker Quốc tế năm nay đã được chủ tịch ban giám khảo - nhà văn người Pháp gốc Morocco - Leïla Slimani, mô tả là “một danh sách đa dạng, đáng chú ý, rất hay và rất gợi cảm”.
6 cuốn sách được chọn năm nay bao gồm 2 cuốn được dịch từ các ngôn ngữ chưa từng xuất hiện trước đây, là Boulder (tạm dịch: Đá cuội) của Eva Baltasar được Julia Sanches dịch từ bản gốc tiếng Catalan; trong khi đó Time Shelter (tạm dịch: Nơi trú ẩn thời gian) của Georgi Gospodinov được Angela Rodel dịch từ tiếng Bulgari.
Cùng với 2 cuốn sách trên, danh sách rút gọn còn có The Gospel According to the New World (tạm dịch: Phúc âm Cho Thế giới Mới) của Maryse Condé, do chồng của bà là Richard Philcox dịch. 3 cuốn còn lại là The Whale (tạm dịch: Cá voi) của Cheon Myeong-kwan, được dịch từ tiếng Hàn bởi Chi-Young Kim; Standing Heavy (tạm dịch: Gánh nặng) của GauZ', do Frank Wynne dịch từ tiếng Pháp; và Still Born (tạm dịch: Vẫn còn ở đó) của Guadalupe Nettel, được dịch từ tiếng Tây Ban Nha bởi Rosalind Harvey.
Boulder theo đó là một câu chuyện mãnh liệt về tình yêu và tình mẫu tử, được ban giám khảo mô tả là một “cuốn sách mãnh liệt, thơ mộng, gợi cảm về các cảm giác tuyệt đẹp”. Trong khi The Whale dõi theo nhiều sự kiện có phần kì lạ trong cuộc sống của các nhân vật tại một ngôi làng hẻo lánh ở Hàn Quốc. Các giám khảo cho biết cuốn tiểu thuyết này sẽ “khiến độc giả kinh ngạc” và là “cuốn sách đáng để chiêm nghiệm trong thời gian ngắn”.
Trong khi đó tác phẩm mới nhất của Condé lại kể về một cậu bé vốn được đồn đại là con của Chúa, được ban giám khảo mô tả là “đầy vui vẻ và lạc quan”. Họ cho rằng đây là một “cuốn tiểu thuyết tưởng chừng đơn giản nhưng lại chứa đầy trí tuệ, tinh thần hào hiệp, và ta có thể cảm nhận được sự dịu dàng đối với thế giới cũng như nghề viết của riêng Condé”.
Còn với Standing Heavy, cuốn sách xoay quanh hai thế hệ người ở Bờ Biển Ngà nỗ lực hết mình để tìm công việc không có giấy tờ ở tận Paris. Đây “là câu chuyện về chủ nghĩa thực dân và chủ nghĩa tiêu dùng, về đặc điểm của quyền lực và sự hi vọng khi xã hội này trở nên hoài nghi và đầy tham nhũng vào những năm 60”.
Time Shelter, nguyên tác tiếng Bulgari, xoay quanh “phòng khám quá khứ” chuyên điều trị cho những người mắc bệnh Alzheimer, được ban giám khảo mô tả là một “cuốn tiểu thuyết sáng tạo với giọng điệu táo bạo đến không thể ngờ”. Họ cũng nói thêm rằng đây là “sự dàn dựng mới mẻ của những câu hỏi tưởng chừng đã cũ: sự nguy hiểm của kí ức có chọn lọc, sự di truyền của chấn thương và làm thế nào mà các nỗi nhớ có thể xâm chiếm chúng ta, để rồi trở nên dịu dàng hay thật ác liệt?”. Still Born, kể về hai người phụ nữ vật lộn với việc có con, được ban giám khảo mô tả là “tác phẩm của một trí tuệ sâu sắc, trung thực và không ủy mị về những lựa chọn”.
Cuốn sách chiến thắng sẽ được công bố tại một buổi lễ ở London vào ngày 23/5 tới, với phần thưởng trị giá 50.000 bảng Anh. Nó sẽ được chia đều cho tác giả và dịch giả của cuốn sách đoạt giải.
LINH TRANG dịch từ The Guardian
Theo Văn nghệ Quân đội
