• Loading...
Đảng bộ và nhân dân tỉnh Yên Bái tập trung đẩy mạnh đưa Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII vào cuộc sống
 
Nhớ lại những ngày đầu thành lập Hội Văn học Nghệ thuật Hoàng Liên Sơn và quá trình phát triển của Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Yên Bái
Ngày xuất bản: 02/07/2024 8:29:26 SA

HOÀNG VIỆT QUÂN

 Thực hiện Nghị quyết lần thứ 24 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, ngày 20/9/1975 Bộ Chính trị ra Nghị quyết số 245-NQ/TW về việc “Bỏ cấp khu, hợp nhất tỉnh”, toàn quốc hợp lại thành 29 tỉnh và 4 thành phố trực thuộc Trung ương; trong đó 3 tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Nghĩa Lộ sáp nhập thành một tỉnh mới, lấy tên là tỉnh Hoàng Liên Sơn.

Quá trình chuẩn bị cho việc hợp nhất 3 tỉnh diễn ra trong suốt tháng 11 và tháng 12 năm 1978. Lúc đó chỉ tỉnh Lào Cai có Hội Văn học Nghệ thuật được thành lập từ năm 1972, còn tỉnh Yên Bái và tỉnh Nghĩa Lộ mọi hoạt động văn học nghệ thuật đều được điều hành tại Phòng văn nghệ, Phòng sáng tác và xuất bản trực thuộc Ty Văn hóa Thông tin. Ngày  25 và 26/12/1975, Hội nghị hợp nhất văn nghệ 3 tỉnh để bàn về việc thành lập Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Hoàng Liên Sơn đã chính thức được tổ chức trong khuôn khổ thân mật, đoàn kết tại địa điểm K30 Lào Cai, cách cầu Cốc Lếu 700 mét về phía ga Phố Mới, do Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Lào Cai đứng ra chủ trì.

Trên cơ sở đó, ngày 24/4/1976, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hoàng Liên Sơn đã ra Quyết định số 115-QĐ/TU về việc thành lập Hội và chỉ định Ban vận động thành lập Hội Văn học Nghệ thuật Hoàng Liên Sơn, làm nhiệm vụ xúc tiến chuẩn bị mọi điều kiện để tiến tới Đại hội lần thứ nhất, gồm 07 đồng chí, do ông Vi Khánh Vinh- Ủy viên Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, kiêm Trưởng Ban vận động; ông Phan Hồng Thực làm Phó Ban Thường trực; ông Quản Trung Cầm là Ủy viên Thường trực; các Ủy viên kiêm chức là các ông: Vũ Chính (Trưởng Ty Văn hóa và Thông tin), Xuân Nguyên, Minh Khương, Vũ Chấn Nam. Giữa năm 1977, ông Vi Khánh Vinh và ông Vũ Chính nghỉ hưu thì đến tháng 8/1977 Tỉnh ủy điều động ông Bùi Hồng Sính (Giám đốc trường Đảng) sang làm Trưởng Ty Văn hóa, Thông tin, kiêm Trưởng Ban thành lập Hội. Ngày 25/02/1978, ông Quản Trung Cầm chuyển sang công tác tại Liên hiệp Công đoàn tỉnh, Tỉnh ủy ra quyết định điều động ông Hoàng Hạc, cán bộ Ty Văn hóa Thông tin tham gia Ủy viên Thường trực Ban Vận động.

Đây là thời kỳ văn học nghệ thuật tỉnh Hoàng Liên Sơn dưới sự chỉ đạo của Ban Vận động thành lập Hội do Cơ quan thường trực Hội (gồm 10 người) trực tiếp điều hành đóng tại thị xã Lào Cai. Việc xuất bản các tập sáng tác văn nghệ “Hoàng Liên Sơn” (mỗi quý một số) khổ 19cm x 29cm và các ấn phẩm văn nghệ đều xuất phát từ tình hình nhiệm vụ mới của địa phương và đất nước. Trong gần 03 năm đầu (1976-1978) cơ quan thường trực chưa có chi bộ riêng, các đảng viên đều sinh hoạt trong Tổ đảng trực thuộc Đảng ủy Ty Văn  hóa Thông tin.

Cuối năm 1978, khi cơ quan Hội di chuyển từ thị xã Lào Cai về đồi cao km6 thị xã Yên Bái (ở tạm trong 5 gian nhà xây cấp 4 của Tỉnh đoàn thanh niên) thì tổ chức Đảng sinh hoạt trực thuộc Đảng ủy Văn hóa Văn nghệ Thị ủy Yên Bái. Do yêu cầu của nhiệm vụ mới, ngày 21/12/1978 Đảng ủy Văn hóa Văn nghệ Thị ủy Yên Bái đã ra Nghị quyết số 33/TC-ĐU về việc thành lập Chi bộ Văn nghệ, chỉ định đồng chí Hoàng Hạc làm Bí thư, sau đó tiến hành Đại hội Chi bộ lần thứ nhất bầu cấp ủy, đồng chí Hoàng Hạc vẫn trúng Bí thư. Xác định rõ trách nhiệm của người cầm bút đối với Tổ quốc, với nhân dân, đông đảo anh chị em văn nghệ sĩ đã đến với các nông, lâm, công trường để sáng tác về đề tài lương thực, thực phẩm, hàng tiêu dùng; đến với các vùng biên giới như Trịnh Tường, Cốc Mô, Khao Tầu, Lùng Hang (Bát Xát), Pha Long, Na Lốc (Mường Khương) ra tận giữa cầu Hà Khẩu để ghi chép, chụp ảnh, viết những bài ký về sự kiện “Nạn kiều về nước”. Đặc biệt khi chiến tranh biên giới ngày 17/02/1979 nổ ra, nhiều anh chị văn nghệ sĩ đã đăng ký tình nguyện lên tuyến lửa để kịp thời ghi chép, chụp ảnh tội ác của giặc, ca ngợi cuộc chiến đấu dũng cảm của quân dân Hoàng Liên Sơn. Nhà văn, nhà báo Bùi Nguyên Khiết đã sớm có mặt ở chốt Tả Ngải Chồ (huyện Mường Khương) vừa chụp ảnh, vừa cầm súng trực tiếp chiến đấu lúc giặc tràn lên, anh đã hy sinh anh dũng ở ngay chiến hào biên giới. Nhiều tác phẩm văn, thơ, nhạc, ảnh đã ra đời, được giới thiệu với cả nước. Đội ngũ sáng tác ca, múa, kịch tích cực đến với vùng cao, biên giới biểu diễn, phục vụ, khai thác các làn điệu dân ca, dân vũ của các dân tộc, sáng tạo nâng cao thành các bài hát, điệu múa mới được đồng bào mến mộ, thường đạt được các giải cao trong các kỳ hội diễn khu vực và toàn quốc. Tổ chức được hơn 20 cuộc tọa đàm sáng tác và bàn việc thực hiện chủ trương, nhiệm vụ của Hội. Riêng năm 1978, Ban Vận động công nhận thêm 18 hội viên, nâng số hội viên lên 74 người.

Do tình hình bề bộn của một tỉnh miền núi mới hợp nhất, mới chuyển địa điểm tỉnh lỵ, kế đó là “Sự kiện người Hoa về nước” mà đỉnh cao là chiến tranh biên giới tháng 02/1979 nên Đại hội Văn học Nghệ thuật Hoàng Liên Sơn không tiến hành được như dự kiến. Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hoàng Liên Sơn đã ra Quyết nghị số 685/QN-TC ngày 12/6/1979 về việc thành lập Hội Văn học Nghệ thuật Hoàng Liên Sơn, chỉ định Ban Chấp hành lâm thời Hội gồm 11 đồng chí, do đồng chí Trần Đức Minh- Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng Ban Tuyên huấn Tỉnh ủy, kiêm chức Hội trưởng; đồng chí Nông Trung- Phó Trưởng Ty Văn hóa và Thông tin, kiêm Phó Hội trưởng; đồng chí Hoàng Hạc là Phó Hội trưởng, Mã A Lềnh là ủy viên chuyên trách, các ủy viên là: Quách Liêu, Vũ Chấn Nam, Phạm Tuất, Thanh Bình, Trần Lâm, Xuân Nguyên, Lê Vân. Ban Chấp hành lâm thời Hội đã bầu Ban Thư ký hội gồm 03 người, do Hoàng Hạc làm Trưởng ban, Mã A Lềnh và Quách Liêu là ủy viên.

Với nhiều lý do khác nhau từ cuối năm 1979 đến tháng 4/1988 Ban Chấp hành lâm thời Hội vẫn không tổ chức được Đại hội Văn nghệ lần thứ nhất. Bộ máy cơ quan Hội luôn nằm trong tình trạng không ổn định. Ngày 08/12/1979, Tỉnh ủy ra Quyết nghị số 1035/QN-TU, rồi đến ngày 24/01/1980 Ủy ban nhân dân tỉnh ra Quyết định số 90/QĐ-TC về việc kiện toàn tổ chức bộ máy đã sáp nhập cơ quan thường trực Hội vào Ty Văn hóa Thông tin. Chi bộ thành Tổ đảng sinh hoạt với Chi bộ Văn hóa Văn nghệ thuộc Đảng ủy Ty, đến tháng 10/1982 thành lập lại Chi bộ Hội Văn nghệ, cuối tháng 5/1983 là Chi bộ trực thuộc Thị ủy Yên Bái với số lượng 06 đảng viên, do Hoàng Hạc làm Bí thư. Ban Thư ký Hội bị giải thể.

Sang quý 2/1980, cơ quan Hội chuyển về địa điểm mới với 3 gian nhà lá chật chội của Chi cục thống kê tỉnh tạm bàn giao trên đồi cao km6 thị xã Yên Bái cùng làm việc chung với Phòng Văn nghệ của Ty Văn hóa Thông tin. Hội phân công 01 hội viên thường trực là Minh Khương trực tiếp giải quyết các công việc của Hội. Cơ quan Hội lúc này còn 08 người, nhưng thực sự làm việc chỉ có 5, còn thì xin nghỉ hưu, xin làm việc khác hoặc chuyển vùng do tâm trạng không ổn định, buồn chán. Sau 3 năm sáp nhập, ngày 25/01/1983 Ủy ban nhân dân tỉnh ra Quyết định số 145/QĐ-TC tách cơ quan thường trực Hội ra khỏi Sở Văn hóa Thông tin thành cơ quan độc lập. Đến tháng 3/1988 lại có phương án nhập Hội vào Sở Văn hóa, Thông tin; nhưng sau 10 ngày có quyết định vẫn giữ nguyên hiện trạng.

Cùng với tình hình trên, Tỉnh ủy và Ủy ban nhân dân tỉnh đã lần lượt ra quyết định bổ sung, thay thế liên tục các đồng chí lãnh đạo Hội như sau: tháng 4/1983 đề bạt ông Hoàng Hạc giữ chức Hội trưởng. Tháng 11/1983 đề bạt ông Mã A Lềnh giữ chức Phó Hội trưởng, ông Nguyễn Văn Kinh (Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thông tin) được bổ sung vào Ban Chấp hành Hội và kiêm chức Phó Hội trưởng. Tháng 2/1986 ông Hoàng Hạc nghỉ hưu bàn giao chức Hội trưởng cho ông Trần Nam (Giám đốc Sở Văn hóa, Thông tin) kiêm nhiệm. Tháng 4/1988 điều động và bổ nhiệm ông Nguyễn Văn Xuân (bút danh Xuân Nguyên) làm Hội trưởng thay ông Trần Nam. Việc thay đổi lãnh đạo Hội và việc tách, nhập cơ quan thường trực Hội đã ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động chung của Hội, cộng với đời sống quá khó khăn, túng thiếu do chế độ bao cấp kéo dài, trì trệ, cơ sở vật chất và phương tiện làm việc thiếu thốn (thiếu giấy, điện mất, kinh phí cấp hạn hẹp, bị động...) khiến việc xuất bản báo, tập sáng tác văn nghệ thường kỳ không duy trì được đều đặn, có những năm chỉ ra nổi 1 hoặc 2 số báo văn nghệ vào dịp đầu xuân. Tuy vậy, trong quá trình hoạt động, Hội vẫn cố gắng khắc phục khó khăn, động viên anh chị em sáng tác. Từ cuối năm 1979 đến tháng 4/1988, Hội xuất bản được 14 tờ báo “Văn nghệ Hoàng Liên Sơn” khổ 38cm x 54cm, 6 tập sáng tác “Văn nghệ Hoàng Liên Sơn” khổ 19cm x 27cm, 2 tập văn nghệ chuyên ngành, xuất bản được 8 tập sách tuyển chọn thơ văn. Phối hợp với 4 huyện, thị in được 4 tập sách văn nghệ. Nhiều tác giả đã gửi 17 bản thảo về các nhà xuất bản Trung ương, được in 13 tập sách. Hoạt động ca múa nhạc, chèo, kịch tiếp tục phát triển, đoạt nhiều giải cao trong các kỳ hội diễn.

Song song với các hoạt động sáng tác, xuất bản, cơ quan Hội còn cố gắng tập trung tháo gỡ những khó khăn lúng túng về đời sống, nơi ăn, chốn ở và phương tiện làm việc. Hoạt động công đoàn cơ quan được chú ý hơn. Từ 1 tổ công đoàn đến ngày 18/8/1986 được Ban Thường vụ Công đoàn thị xã Yên Bái ra quyết định thành lập Công đoàn cơ sở Hội Văn nghệ, chỉ định Ban Chấp hành gồm 3 đồng chí do Quách Mạnh Hùng làm Thư ký, Nguyễn Đình Sinh (Thái Sinh) và Lê Thị Hiền là ủy viên. Cơ quan được bổ sung dần lên 10, rồi 12 người.

 Có thể nói đến cuối tháng 4/1988 những điều kiện về tổ chức, cơ sở vật chất, lực lượng sáng tác đã đến lúc chín mồi để Hội tiến hành Đại hội Văn học Nghệ thuật lần thứ nhất vào ngày 23 và 24/8/1988.

Ngày 01/10/1991 tỉnh Hoàng Liên Sơn tách thành 2 tỉnh Lào Cai và Yên Bái. Hội Văn học Nghệ thuật Hoàng Liên Sơn từ tháng 10/1991 cũng tách thành 2 Hội: Hội Lào Cai và Hội Yên Bái

Kể từ khi thành lập đến nay đã trải qua 7 kỳ đại hội. Mỗi một thời kỳ đều có vai trò, ý nghĩa quan trọng, khẳng định những nỗ lực của lãnh đạo Hội và toàn thể hội viên nhằm xây lên những nền tảng vững chắc, là cơ sở để lãnh đạo cùng hội viên tiếp tục xây dựng Hội phát triển, đạt được những thành tựu như ngày hôm nay như:

Đại hội lần thứ nhất (Nhiệm kỳ 1988- 1995) được diễn ra trong 2 ngày 23 và 24/5/1988. Ông Nguyễn Ngọc Bái được bầu làm Chủ tịch Hội. Giai đoạn này, Chi hội Nhà báo Văn học nghệ thuật tỉnh Yên Bái- tiền thân là Chi hội Nhà báo Tạp chí Văn nghệ được thành lập (Quyết định số 170/HNB ngày 16/10/1992); Giải thưởng Văn học nghệ thuật tỉnh Yên Bái hằng năm được ban hành (Quyết định số 46/QĐ-UB, ngày 12/5/1994); Tạp chí Văn nghệ Yên Bái tăng từ 3 tháng 1 số lên 2 tháng 1 số (Ngày 09/3/1995).

Đại hội lần thứ hai (Nhiệm kỳ 1995- 2000) được diễn ra trong 2 ngày, mùng 9 và 10/6/1995. Ông Nguyễn Ngọc Bái (Tỉnh uỷ viên, Giám đốc Sở Văn hoá, Thông tin) kiêm chức Chủ tịch Hội. Ông Quách Mạnh Hùng là Phó Chủ tịch Thường trực Hội. Ở giai đoạn này, Hội tiếp tục củng cố tổ chức, phát triển hội viên, khắc phục khó khăn về vật chất để xuất bản Tạp chí.

 Đại hội lần thứ ba (Nhiệm kỳ 2000- 2005) được diễn ra trong 2 ngày, 22 và 23/6/2000). Ông Nguyễn Ngọc Bái (Tỉnh uỷ viên, Giám đốc Sở Văn hoá, Thông tin) kiêm chức Chủ tịch. Ông Quách Mạnh Hùng là Phó Chủ tịch Thường trực Hội. Ở giai đoạn này, Ngày Thơ Việt Nam đầu tiên được tổ chức (Ngày 15/12/2003); Bắt đầu hỗ trợ sáng tác cho hội viên theo tiền đầu tư của Nhà nước (năm 2004); Trụ sở cơ quan bắt đầu được khởi công (Ngày 22/7/2005).

Đại hội lần thứ 4 (Nhiệm kỳ 2005- 2010) được diễn ra trong 2 ngày, 29 và 30/7/2005. Ông Dương Soái được bầu làm Chủ tịch Hội. Giai đoạn này có nhiều chi hội chuyên ngành và Hội thành viên được thành lập: Chi hội Văn hoá dân gian (Quyết định số 06/QĐ-VHNT ngày 15/6/2006); Chi hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam (Quyết định số 05/QĐ-VHNT, ngày 15/6/2006); Chi hội Múa Việt Nam tỉnh Yên Bái (Ngày 05/2/2007); Hội Kiến trúc sư Việt Nam tỉnh Yên Bái (30/12/2009); Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh Yên Bái (5/2010); Chi hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam tỉnh Yên Bái (11/6/2010); Tạp chí Văn nghệ Yên Bái được tăng kỳ từ 2 tháng 1 số lên 1 tháng 1 số (Thực hiện từ ngày 01/01/2006); Hội được tặng Huân chương Lao động hạng Ba (năm 2009).

Đại hội lần thứ 5 (Nhiệm kỳ 2010- 2015) được diễn ra trong 2 ngày, 13 và 14/9/2010. Ông Nguyễn Ngọc Chấn được bầu làm Chủ tịch. Ở giai đoạn này, Hội chính thức được đổi tên từ Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Yên Bái thành Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật tỉnh Yên Bái (Quyết định số 1847/QĐ-UBND ngày 05/11/2010); phụ san “Văn nghệ Yên Bái vùng cao” lần đầu tiên ra mắt bạn đọc (tháng 10/2011); Khai trương Trang Văn học nghệ thuật Yên Bái điện tử với tên miền vanhocnghethuatyenbai.gov.vn (Ngày 14/9/2012); Giải thưởng Văn học nghệ thuật Yên Bái 5 năm được ban hành (Quyết định số 06/2014.NQ-HĐND ngày 17/7/2014).

Đại hội lần thứ 6 (Nhiệm kỳ 2015- 2020) được diễn ra trong 2 ngày, 14 và 15/8/2015. Ông Nguyễn Đình Thi được bầu làm Chủ tịch Hội. Giai đoạn này, Hội đã thành lập mới 2 Chi hội: Chi hội Văn xuôi Yên Bái (Quyết định số 04/QĐ-HLHVHNT ngày 22/01/2018; Chi hội Thơ Yên Bái; Hội được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhì (2019); Giải thưởng Văn học nghệ thuật Yên Bái hằng năm được nâng mức; Các tác giả đoạt giải thưởng cấp Toàn quốc, Trung ương được tặng thưởng bằng 50% giá trị giải thưởng tương ứng; Tham mưu với tỉnh lựa chọn được biểu trưng Logo tỉnh Yên Bái; Xuất bản thành công cuốn sách ảnh “Yên Bái- Đất và Người” dùng làm quà tặng; Hoàn thành vượt mức Chương trình hành động số 144 và 190 của Tỉnh ủy Yên Bái, được biểu dương khen thưởng tại Hội nghị báo công kết quả thực hiện nhiệm vụ Chính trị năm 2019 và 2020...

Đại hội lần thứ 7 (Nhiệm kỳ 2020- 2025) được diễn ra trong 2 ngày, 05, 06/12/2020. Ông Nguyễn Đình Thi tiếp tục được bầu làm Chủ tịch Hội. Ở giai đoạn này, Chi hội Nhà văn Việt Nam tỉnh Yên Bái được thành lập; 2 trang Fanpage được thành lập (Văn nghệ Yên Bái và Văn nghệ Yên Bái vùng cao); Các hội viên đạt được nhiều giải thưởng cấp quốc tế, trung ương, khu vực và của tỉnh, khẳng định năng lực của văn nghệ sĩ Yên Bái trong cả nước; Hoàn thành vượt mức các chương trình hành động của Tỉnh uỷ năm 2021, 2022, 2023...

Đây là nhiệm kỳ đang có nhiều hoạt động thành công, phong phú, đạt nhiều hiệu quả.

Từ khi thành lập Hội Văn học Nghệ thuật Hoàng Liên Sơn (1976-1991), chuyển sang Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Yên Bái (1991- 2010) và Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật từ ngày 05/11/2010 đến nay đã trải qua 45 năm. Hội từ chỗ khó khăn trong thời kỳ chiến tranh biên giới và trải qua thời kỳ bao cấp, từng bước đã vượt qua khó khăn, thử thách, ngày càng phát triển, trưởng thành, đạt được nhiều thành tích trong hoạt động sáng tác, sưu tầm văn học nghệ thuật. Hội đã xuất bản được 41 tập sáng tác, báo, tạp chí “Văn nghệ Hoàng Liên Sơn”, 300 số “Văn nghệ Yên Bái”. Tính cả tỉnh Yên Bái từ năm 1961 đến hết năm 2023 xuất bản được 849 tập sách từ Hội và các hội viên (kể cả phối hợp với các địa phương, ban, ngành của tỉnh), xuất bản được 746 tập sách với nhiều thể loại: Thơ, truyện ngắn, tiểu thuyết, trường ca, kịch, ca khúc, mỹ thuật, ảnh, văn học dân gian, nghiên cứu phê bình, kỷ yếu... Hội mở nhiều trại sáng tác tại địa phương và tại các nhà sáng tác của Trung ương hàng năm. Hội mở nhiều cuộc triển lãm Mỹ thuật, Nhiếp ảnh hàng năm ở địa phương, khu vực và toàn quốc đạt được nhiều giải cao. Các hội viên sân khấu, ca múa, nhạc hàng năm có nhiều hoạt động sôi nổi, đạt được nhiều giải thưởng ở khu vực và toàn quốc. Các hội viên kiến trúc sư có nhiều đóng góp trong việc thiết kế, xây dựng các công trình kiến trúc mang tính thẩm mỹ đạt được nhiều giải thưởng của địa phương và trong nước.

Với các thành tích như trên, Hội xứng đáng nhận được nhiều Bằng khen của UBND tỉnh Yên Bái và các Hội văn học nghệ thuật Trung ương hàng năm, đặc biệt xứng đáng với sự vinh danh của Nhà nước khi được trao tặng Huân chương Lao động hạng Ba năm 2009 và Huân chương Lao động hạng Nhì năm 2019.

 

                                                                                            H.V.Q

Văn nghệ Yên Bái số mới

Đất và người Yên Bái qua ảnh

Thư viện video

Các cuộc thi Văn học nghệ thuật

Lượt truy cập

Visitor Counter