Truyện ký của Hoàng Tương Lai

Chiều ấy, tiểu đoàn hành quân đến một bờ sông cách Sài Gòn không xa. Tiếng đạn pháo, những loạt bom nổ trước mặt, sau lưng đơn vị. Những đụn khói đen lẫn mùi khét của các loại bom pháo khiến không khí ngột ngạt cay cay. Đến bờ sông thì đã chập choạng tối. Ba lô, đạn dược cho vào chiếc phao bằng ni lông dày, súng kê trên phao. Cả đơn vị chờ lệnh vượt sông. Đang lúc triều cường, nước đánh vào bờ vào những cụm dừa nước ì oạp. Bỗng có tiếng chim cuốc ở bờ bên kia vọng lại. Lúc đầu nghe tiếng quắc quắc thưa rồi nhiều tiếng quắc quắc liên hồi vang gần vang xa. Quân thầm thì: nó đang tìm gọi bạn tình đấy. Quân kể:  chiếc đầm cạnh sông Hồng quê anh rất nhiều cuốc. Nhớ những đêm cùng mấy thằng bạn đi gọi cuốc đến đậu trên ngọn sậy rồi giương nỏ bắn hạ chúng đem về khì khục nấu cháo ăn rồi ôn bài thì gà đã bắt đầu gáy sang canh. Loài cuốc bay rất cao trong đêm để nghe tìm tiếng bạn tình gọi. Nhận được tiếng gọi đó chúng xà xuống, có hôm cuốc đậu hẳn vào đầu, hôm thì vào vai, tay chỉ việc chộp lấy. Con lông ngực màu trắng là con đực, còn phần nhiều ngực màu đỏ là con cái. Theo nhau suốt chiến dịch Tây Nguyên, giải phóng Buôn Mê Thuột, Quân là cây tiếu lâm của đơn vị. Quân dáng người trắng trẻo thư sinh, hát hay, đàn giỏi, anh vẫn mang cây ghi ta trên ba lô lúc hành quân. Đêm nay Quân trổ tài dùng miệng giả tiếng cuốc như thật: quắc... quắc... quà... quà. Chỉ một lát tiếng cả đàn cuốc: quắc quà.. quà ngay trước mặt. Hình như cả đàn cuốc ở bờ bên kia chúng xà theo mặt sông đến đậu ngay những bụi dừa nước trước hàng quân. Chờ nước thủy triều rút bớt sẽ vượt sông. Tiếng đạn pháo vẫn réo qua đầu rồi tiếng nổ ùng oàng ở phía đơn vị vừa hành quân qua. Nghe Quân kể, tôi lại nhớ thuở còn là trẻ chăn trâu theo đàn anh đi bắn cuốc. Mùa tháng ba ta là mùa cuốc kêu tìm gọi bạn tình. Nghe tiếng kêu quắc quắc trên trời lúc chập tối là lúc bắt đầu chỉnh lại dây nỏ. Tên nỏ ngâm ở ống nước vừa để cho nặng và tươi lúc này chỉ việc rút ra đi bắn cuốc. Để giả làm tiếng cuốc, được người già truyền lại, chúng tôi làm chiếc ống bằng nứa to hơn ngón tay cái dài gần gang tay khoét một lỗ ở gần đầu ống. Tay trái cầm ống thổi, tay phải che đầu ống mở ra tiếng quắc quắc quà vang lên. Thổi nhanh hay chậm còn phải chờ tiếng cuốc kêu từ xa vọng lại. Khi thổi nhanh tiếng quắc... quà ...quà... là lúc những con cuốc bay xà vào những cành cây ven suối. Lúc ấy chỉ việc giương nỏ lia đèn pin vào những chiếc ức có màu hồng mà bật lẫy nỏ. Có tối ba người hạ được những hơn hai chục con, vặt lông cuốc mỏi cả tay, băm viên rang giòn thơm cho vào nồi cháo ăn để phần mờ sáng lại ăn rồi bỏ vào túi sách đeo bên hông tới trường. Hôm nay, ở chiến trường giữa bom rơi đạn nổ nghe tiếng cuốc kêu lúc sắp sửa vượt sông để vào cuộc chiến. Tiếng cuốc kêu vọng lại ký ức thời tuổi trẻ ở quê và chút khoảnh khắc thanh bình nơi trận mạc.

Hôm nay đã 27 tháng 4 năm 1975. Là người lính ai cũng muốn có mặt sớm ở Sài Gòn để chứng kiến sự sụp đổ của chế độ ngụy quyền. Nước ở dòng sông đã hạ bởi triều rút. Lệnh vượt sông được phát ra cho toàn đơn vị. Cả đoàn quân cùng ba lô trong phao kê trước ngực lặng lẽ khỏa nước bơi đi. Tháng tư trời oi bức ngồi trên bờ ai cũng toát mồ hôi. Giờ ngâm mình thỏa thích giữa dòng nước mà thấy mát đến cả ruột gan. Nước rút nên đôi bờ hẹp lại. Gần nửa tiếng lặng lẽ bơi trong đêm. Quân bơi ôm phao ba lô mà miệng vẫn lên giọng quắc... quắc rồi tiếng quà... quà của bầy cuốc thi nhau đáp lại hai bờ sông. Tiếng đạn pháo bắn vượt qua đầu nghe chiu chíu. Pháo sáng địch bắn lên trời vụt sáng vụt tắt như những bóng ma chơi trốn chạy. Tay vừa chạm lên bờ sông thì lệnh cấp tốc quay lại vị trí lúc nãy. Trong hàng quân có tiếng càu nhàu: phí cả sức bơi. Tiếng trung đội trưởng nhỏ nhưng đanh: quân lệnh như sơn, các đồng chí khẩn trương quay lại bờ lúc xuất phát. Lạc đường chăng? Hay đây là cách nghi binh của quân ta. Chiến trường thay đổi từng giờ, chỉ có người chỉ huy mới biết rõ.

Quay lại bờ, trên người quần áo ướt sũng. Thế lại hay, càng mát. Xốc lại ba lô, từng tiểu đội báo cáo quân số. Trung đội hai vắng đồng chí Bình. Trung đội cử đồng chí Quân và đồng chí Hanh là hai chiến sĩ có tài bơi lội bơi quay lại tìm đồng đội. Đơn vị hành quân theo đồng chí giao liên dẫn đường trở lại vị trí ban chiều xuất phát. Tiếng cuốc kêu chắc là từ miệng Quân đang bơi: quắc... quắc... chỉ lúc sau tiếng quắc... quà... quà... rộ lên của đàn cuốc ở phía bờ sông. Bỗng một tràng súng AL15 vang lên ở bờ sông bên kia cùng tiếng súng AK nổ đanh gọn. Chắc Quân cùng Hanh gặp địch rồi. Tiếng súng rộ lên rồi im bặt. Ai cũng nghĩ là Quân và Hanh sẽ may mắn tìm được Bình. Mặc dù đang hối hả hành quân, nhưng có điện của tiểu đoàn trưởng cử một tổ ba người mang theo một súng B40 cùng tiểu liên AK đủ cơ số đạn, cả túi cứu thương quay lại bờ sông để hỗ trợ cho Quân và Hanh.

Tiểu đoàn hành quân theo hướng khác để áp sát cứ điểm Đồng Dù. Đào hầm và ngụy trang xong thì trời đã mờ sáng. Vào gần hàng rào của cứ điểm nên pháo địch bắn ra chỉ vọt qua đầu của đơn vị. Bộ quần áo trên người mặc tối qua lúc vượt sông ướt sũng giờ khô cong. Từ gần sáng pháo của ta bắn cấp tập vào cứ điểm. Nghe tiếng nổ đầu nòng của pháo địch trong cứ điểm bắn ra yếu ớt, biết kẻ địch đang hoảng loạn, tìm đường tháo chạy. Vậy là ngày toàn thắng sắp đến gần. Chiến dịch Hồ Chí Minh sắp kết thúc, miền Nam sẽ hoàn toàn giải phóng. Nằm ở ngoài hàng rào cứ điểm mà nghe rõ tiếng quát tháo của địch, ai cũng sốt ruột chờ lệnh xông lên bắt sống chúng, tước súng đạn rồi trả chúng về với vợ con.

Đúng là kẻ địch hoảng loạn, tìm đường tháo chạy. Căn cứ Đồng Dù là nơi đồn trú của Sư đoàn 25, sư đoàn thiện chiến của ngụy quân. Biết không thể chống đỡ năm cánh quân giải phóng mạnh như sóng trào dâng đảo nhỏ đang đánh thẳng vào Sài Gòn. Địch cho pháo binh bắn dọn bãi ngay lối sau lưng đơn vị đang mai phục để mở đường máu ra hòng trốn thoát. Nhưng thế trận đã giăng sẵn. Những chiếc xe tăng đi đầu xông ra khỏi căn cứ đều bị quân ta bắn cháy trở thành vật cản đường rút chạy của địch. Bộ binh địch liều mạng xông ra, những tên ngoan cố đều bị quân ta hạ gục, số còn lại giơ súng xin đầu hàng.

Chiến dịch lịch sử Hồ Chí Minh đã toàn thắng. Đơn vị tiểu đoàn cũng tổn thất không nhỏ. Nằm trong đội hình quân đoàn ba tham gia chiến dịch Tây Nguyên, đơn vị đánh vào thị xã Buôn Mê Thuột. Đơn vị hành quân tham gia cánh quân phía Tây Bắc Sài Gòn đánh Trảng Bàng, Bến Cát, Đồng Dù... Kết thúc chiến dịch Hồ Chí Minh quân số vợi đi một nửa. Phần hy sinh phần bị thương phải nằm điều trị ở các bệnh viện dã chiến. Ngày 15 tháng 5 năm 1975 đơn vị tổng kết chiến dịch. Đơn vị ai cũng bùi ngùi nhớ lại mỗi chặng đường hành quân mỗi trận đánh từng đồng đội đã hy sinh anh dũng. Các đồng đội ấy má còn phinh phính lông tơ, trên túi áo ngực còn giữ lá thư của mẹ của người yêu ở quê nhà gửi theo mỗi chặng đường hành quân.

Giờ đơn vị mới được biết, hôm hành quân vượt sông rồi lệnh quay lại theo hướng khác để bao vây cứ điểm Đồng Dù. Hướng đơn vị vượt sông, kẻ địch đã cho hai trung đội phục kích, sẵn sàng gọi pháo gọi máy bay đến ném bom vào đội hình quân ta. Đã hai đêm một ngày mai phục, kẻ địch chắc chắn quân giải phóng sẽ hành quân vượt sông để tiến vào giải phóng Sài Gòn. Quãng sông ấy hẹp và không có dân ở. Đêm ấy, hai trung đội địch vẫn nghe tiếng cuốc kêu ở cả hai bờ sông vọng lại. Chúng nghĩ rằng: cuốc đang kêu như thế mà bỗng im bặt, là chắc chắn giải phóng đang vượt sông. Chúng sẽ gọi pháo bầy bắn xuống, dù có một tiểu đội hay cả trung đoàn sẽ nằm phơi xác trên khúc sông ấy.

Cũng may cho cả tiểu đoàn. Tiếng Quân giả làm tiếng cuốc, rồi tiếng chim cuốc kêu rộ lên ở hai bờ sông đã khiến cho hai trung đội địch rút đi để lại một tiểu đội mai phục. Địch khẳng địch quân giải phóng không qua khúc sông này vì tiếng cuốc vẫn ra rả ở hai bờ sông đó. Khi Quân và Hanh bơi khắp khúc sông tìm Bình, thấy chiếc ba lô trong phao bơi mắc vào bụi dừa nước ở bờ bên kia. Quân nhận định, nước sông chảy lững lờ như thế Bình không thể bị nước cuốn trôi, chỉ sợ bị chuột rút. Hanh cùng Quân lặng lẽ lên bờ tìm Bình. Trong ánh chớp của pháo địch, hai người bò đi tìm Bình. Thấy Bình đã tắt thở ngay cạnh bờ sông. Chôn cất Bình xong. Không ngờ gặp ngay tổ phục kích của chúng ở bờ sông. Hai bên cùng nổ súng. Máy bộ đàm của địch bị súng AK của Quân bắn hỏng. Tiểu đội địch bị tiêu diệt gần hết. Hanh bị trúng đạn khi anh bắn gần hết băng đạn trên tay. Rồi Quân cũng bị trúng đạn vào ngực, anh lết ra bờ sông. Tổ ba người kịp đến băng bó cho Quân rồi khâm liệm cho Hanh chôn cất anh ngay cạnh Bình ở bờ sông. Tổ ba người đưa được Quân sang bên này sông thì anh cũng tắt thở. Đơn vị đang hành quân, đành phải chôn cất Quân ở bờ ngay cạnh bờ sông. Cạnh những tiếng chim cuốc vẫn cất lên mỗi khi đêm xuống. Đêm đêm tiếng cuốc kêu tìm bạn, cuốc cất giọng khắc khoải ven sông nơi có ba chiến sĩ quân giải phóng nằm lại nơi mảnh đất ven Sài Gòn đó. Tiếng cuốc lúc đó đã cứu cả tiểu đoàn khỏi bị pháo chụp bom rơi xuống đầu khi đang hành quân không hầm trú ẩn. Tiếng cuốc gõ vào đêm, như kỷ niệm của một thời máu lửa.

                                                                                  H.T.L